Alternatieven
1. Kies voor lokaal vrijwilligerswerk
Kijk welke projecten lokale vrijwilligersorganisaties in je eigen omgeving opzetten en ontdek hoe en waar zij jouw talenten kunnen gebruiken! Je inzet in je eigen regio is van meer en langdurige betekenis dan tijdelijk vrijwilligerswerk in het buitenland. Je krijgt hier vaker en langer training, begeleiding en ondersteuning die nodig is om je werk goed uit te voeren. Bovendien heb je de mogelijkheid om onderdeel te worden van het team! Lokaal vrijwilligerswerk houdt in dat je je inzet voor projecten die ontstaan uit lokale behoeften, bijvoorbeeld op het gebied van gemeenschapszin of milieu. Dit type vrijwilligerswerk – waar vaak geen kosten aan zijn verbonden – staat net zo goed op je CV als een tijdelijke buitenlandse plaatsing. Het versterkt je praktische en sociale vaardigheden en draagt in grote mate bij aan je gemeenschap. Daarnaast is lokaal vrijwilligerswerk een logische keuze, je woont er immers zelf!
Tips voor lokaal vrijwilligerswerk.
2. Word een online vrijwilliger
In plaats van een lange reis te maken om vrijwilligerswerk te doen, kun je tegenwoordig ook verschil maken vanuit je eigen huis! Online vrijwilligerswerk is de laatste jaren steeds populairder geworden. Zo kun je een organisatie op afstand helpen door brochures of websites te ontwerpen, sociale media bij te houden, een onderzoeksproject te leiden of door een NGO te helpen met fondsenwerving. Het is dus niet noodzakelijk om naar een weeshuis te gaan om kinderen te helpen. Zet je tijd en energie online in voor organisaties die zich richten op kinderen die het weeshuis willen verlaten en herenigd willen worden met hun familie.
Tips voor online vrijwilligerswerk.
3. Reis om te leren, niet om te werken
Tijdelijk vrijwilligerswerk in het buitenland mag dan wel als een groot avontuur klinken, maar het doet vaak meer kwaad dan goed. Ben je er bijvoorbeeld zeker van dat jouw plaatsing geen baan afneemt van de lokale bevolking? Hoeveel weet je eigenlijk van de kinderen voor wie je zorgt? Hebben zij nog familie? Waarom wonen zij in het weeshuis? Komt je vrijwilligersbijdrage terecht bij de kinderen of wordt het gebruikt voor commerciële doeleinden? Draag je niet bij aan het feit dat kinderen langer dan goed voor hen is in zulke instituten verblijven, in plaats van dat zij bij hun ouders thuis wonen? En als je helpt een school te bouwen, weet jij dan hoe je de materialen op de juiste manier gebruikt? Sluit het project waaraan jij wilt deelnemen aan bij de daadwerkelijke behoeften van de plaatselijke gemeenschap?
In plaats van tijdelijk vrijwilligerswerk in het buitenland, kun je beter kijken naar de mogelijkheden om te reizen en te leren van professionals en mensen die lokaal verantwoordelijk zijn voor ontwikkelingszaken. Zij doen het werk immers fulltime en hebben de expertise. Een groeiend aantal organisaties biedt studiereizen aan als onderdeel van de ‘learning first’ benadering. Deze benadering ontmoedigt het zogenaamde ‘vrijwilligerstoerisme’ en stimuleert reizen die gebaseerd zijn op vooraf opgedane kennis.
Waarom bestaan weeshuizen? En welke factoren dragen er aan bij dat gezinnen die in armoede leven uiteen gerukt worden? Het bestuderen van deze vragen zal meer invloed op je hebben dan een paar weken vrijwilligerswerk in een weeshuis. Hier hecht je je tenslotte aan heel kwetsbare kinderen om vervolgens weer te vertrekken. Reis om te leren in plaats van om te werken. Reis om meer te leren over andere gemeenschappen, reis om meer te leren over andere culturen en word bij terugkomst ambassadeur van de verandering.
4. Word een expert
Als je in het buitenland vrijwilligerswerk doet, zoek dan contact met organisaties die midden in de lokale gemeenschap staan. Zij kennen en respecteren de plaatselijke behoeften en zij zijn in staat om jouw talenten zorgvuldig aan deze behoeften te koppelen. Als je een onderwijskwalificatie hebt, kun je denken aan organisaties als Voluntary Service Overseas, Peace Corps en Edukans. Zij bieden onder meer (half)jaarlijkse plaatsingen in het kader van onderwijsprojecten. Verder organiseren zij voor docenten buitenlandse uitwisselingen die gericht zijn op het delen en leren van elkaars kennis en ervaring. Vraag advies aan vrijwilligersorganisaties die op een ethisch verantwoorde manier hun werk doen en die zich richten op een duurzame relatie met de betrokken gemeenschap. Organisaties die hun vrijwilligers gedegen controleren en die het niet toestaan dat vrijwilligers in een ontwikkelingsland werkzaamheden verrichten die zij in het thuisland niet zouden mogen doen. Kies voor vrijwilligersorganisaties die niet meedoen aan weeshuistoerisme en vrijwilligerstoerisme in de gezondheidszorg. Dit zijn twee terreinen waar ongekwalificeerd personeel, met de wens ‘ervaring’ op te doen, aantoonbaar meer kwaad doet dan goed. Deze organisaties hebben gepaste zorgvuldigheid getoond in de afweging voor ethische en duurzame alternatieven.
5. Doneren in plaats van werken
Als je alle kosten van kortdurend vrijwilligerswerk in het buitenland bij elkaar op telt – de reis, visa, de accommodatie, de vrijwilligersbijdrage – zul je tot de conclusie komen dat een financiële bijdrage aan een lokale organisatie, die ter plaatse projecten leidt die tegemoet komen aan de behoeften van de lokale bevolking, op de lange termijn een duurzamere investering van je geld is. Jouw gift zorgt er bijvoorbeeld voor dat het salaris van een plaatselijke sociaal werker of een docent voor een langere periode kan worden betaald. Jouw gift zorgt ervoor dat de plaatselijk aanwezige kennis en kunde gepromoot kan worden, dat familiebanden versterkt worden, dat de lokale economie een impuls krijgt. Dit is veel meer dan jij ooit zou kunnen doen in een kortdurend vrijwilligersproject in een omgeving die je niet kent.
Een toenemend aantal hulporganisaties, overheden, kinderbeschermingsexperts en andere pleitbezorgers zet zich op dit moment in om weeskinderen te helpen de institutionele zorg te verlaten en hen te herenigen met hun familie. Of hen een plek te bieden in een andere familie door middel van pleegzorg of adoptie. Dit proces heet ook wel deïnstitutionalisering. Het aantal weeshuizen is, deels door de enorme toename van weeshuisvrijwilligers, in sommige landen drastisch gestegen. Deze vorm van vrijwilligerswerk wordt ook wel weeshuistoerisme genoemd. Word onderdeel van de oplossing in plaats van het probleem! Dit kan bijvoorbeeld door het geld dat je anders besteed zou hebben aan je weeshuistrip te doneren aan een organisatie die familieondersteuning gerichte hulp verleent.
6. Word ambassadeur voor verandering op de lange termijn
In plaats van tijdelijk vrijwilligerswerk in het buitenland, waarbij je doorgaans een minimale impact als resultaat hebt, kun je beter nadenken over wat jouw punt aan de horizon is. Waar geloof jij echt in? Ontdek welke mogelijkheden er voor jou zijn om je op lokaal, nationaal of internationaal niveau aan te sluiten bij organisaties die op specifieke plekken werken aan verandering op de lange termijn. Organisaties als Amnesty International nemen graag student-vrijwilligers in dienst en zelfs kleine organisaties staan vaak open om jou als jeugdambassadeur deel te laten nemen in campagnes en advocacy-initatieven, jongerenorganisaties te laten leiden of om je betrekken bij de fondsenwerving.
7. Verantwoord reizen en toerisme
Op een sociaal bewuste en aandachtige manier en met respect voor de lokale gemeenschappen en omgeving reizen heeft net zo veel – zo niet meer – impact dan een paar weken vrijwilligerswerk in het buitenland. Door inkopen te doen bij lokale ondernemingen, te werken met lokale reispartners en bestemmingen te kiezen waar werknemers niet worden uitgebuit, help je de lokale economie en zorg je voor werkgelegenheid voor de plaatselijke bevolking. Kies liever voor reizen die geleid worden door mensen die het landschap en de plaatselijke gemeenschap goed kennen en die geen milieuschade of maatschappelijke schade veroorzaken. Denk na over het nemen van foto’s. In het bijzonder als het om kinderen gaat en het respecteren van de lokale cultuur. Zelfs met het leren van een paar buitenlandse woorden toon je al respect als je een nieuwe plaats bezoekt.
8. Ander vrijwilligerswerk
Er zijn ook veel andere mogelijkheden om vrijwilligerswerk te doen, waarbij jouw bijdrage juist een positief effect op kinderen heeft. Je kan bijvoorbeeld meehelpen met het opknappen van een gemeenschapsgebouw of helpen in de keuken. Zo kom je in contact met de lokale bevolking en help je hen weer op weg, zonder dat er kinderen in een weeshuis belanden om jouw vrijwilligerswerk mogelijk te maken. Als je met kinderen in gezinnen en opvangen wil werken, zijn er ook organisaties die zich richten op het ondersteunen van kwetsbare gezinnen. Bijvoorbeeld door naschoolse opvang te doen, of bijles te geven aan de kinderen. Door deze kwetsbare gezinnen te helpen, kan worden voorkomen dat kinderen in een weeshuis belanden.
De 16-jarige Elise ging op reis naar Roemenië. Doel was een arme Roma-gemeenschap te helpen bij het verbeteren van de huizen – onder deskundige begeleiding werden betonvloertjes gestort. In de tijd dat ze niet aan het klussen was deden de vrijwilligers activiteiten met de kinderen. Ze zei over haar reis: “Zo leuk dat je mensen al met kleine dingen kan helpen en blij maken! Wij kwamen daar eigenlijk gewoon met een paar ballen, springtouwen en bellenblaas aan, maar die kinderen waren zo gelukkig en zo blij!” Ze heeft veel van de reis geleerd, vertelt ze: ‘Ik ging mee op deze reis om te kijken hoe het eraan toe gaat in zo’n arm gebied. Het heeft me doen beseffen hoe goed ik het hier in Nederland heb. En ik heb geleerd wat echte gastvrijheid is en hoe ik iets voor een ander kan doen.”